Turkse moeders in ons land ervaren de hulp van grootmoeders als ondersteunend. Hun hulp en adviezen zijn voor hen van onmisbare waarde. Gevolg is wel dat grootmoeders een grote invloed hebben op de eet- en slaapgewoontes van de kleinkinderen. Dit kan strijdig zijn met de opvoedingspraktijk van de moeders. Te meer daar de grootmoederlijke aanpak kan leiden tot ongezonde gewoonten.
Dit blijk uit onderzoek in het kader van het Food4Smiles-project. Hierin is de rol van grootmoeders en de bredere sociale gemeenschap in relatie tot gezond opvoeden onderzocht.
De eerste 1000 dagen van een kind – tellend vanaf de conceptie tot de 2e verjaardag – is van groot belang. In deze periode wordt de basis gelegd voor de toekomstige ontwikkeling en gezondheid. Veel grootouders vervullen een ondersteunende rol in het alledaagse leven van gezinnen van Turkse herkomst. Daarmee hebben zij ook invloed op de ontwikkeling en gezondheid van kinderen.
Het onderzoek richtte zich op de Turkse gemeenschap in Amsterdam Nieuw-West. Naast verschillende focusgroepgesprekken met grootmoeders zijn 18 grootmoeders en 16 moeders met een Turkse achtergrond geïnterviewd.
Spanning
Door de actieve betrokkenheid van grootmoeders bij de opvoeding kunnen ook tegenstrijdige opvattingen en praktijken over de opvoeding aan het daglicht komen. Soms komen bijvoorbeeld ideeën over wat gezond is niet overeen. Dat kan dan leiden tot spanningen en dan met name bij de moeders, zo blijkt uit het onderzoek. De ideeën van de jonge generatie ouders kunnen soms botsen met dat wat ‘gezond’ is of wat men wenselijk vindt binnen de eigen familie of de gemeenschap.
Zo is bijvoorbeeld het mollig zijn binnen de Turkse gemeenschap een teken dat een kind liefde ontvangt en goede verzorging. Daarom worden mollige kinderen doorgaans gezien als sterk en gezond. De grootmoeders geven aan dat ze hun kleinkinderen graag verwennen en vinden daarom de beschikbaarheid en toegankelijkheid van voedsel belangrijk. Zowel moeders als grootmoeders geven aan het moeilijk te vinden om deze verschillen openlijk te bespreken, uit angst dat dit kan leiden tot een familieconflict.
Aandachtspunt voor beleid en interventies
Ouders vormen een belangrijke doelgroep voor beleid en interventies om gezond gedrag bij jonge kinderen te stimuleren. De bredere sociale gemeenschap en vooral de grootmoeders mogen hierbij echter niet vergeten worden. Het zou van meerwaarde zijn als beleid en interventies inzetten op het actief betrekken van de sociale omgeving. Van belang daarbij is dan rekening te houden met sociaal-culturele factoren die een rol spelen in het advies, ondersteuning, gewoontes en overtuigingen. Tot slot, het onderzoek is specifiek onder de Turkse gemeenschap verricht, maar onderzocht zou moeten worden of de bevindingen ook spelen bij (aanstaande) ouders met andere culturele achtergronden.
Meer informatie: www.food4smiles.nl of contact food4smiles@vu.nl
A qualitative study on the perspectives of Turkish mothers and grandmothers in the Netherlands regarding the influence of grandmothers on health related practices in the first 1000 days of a child’s life
Gülcan Bektas, g.bektas@vu.nl
bron : vaknbladvroeg