Kinderen brengen meer tijd achter schermen door dan dat zij buiten spelen met hun vriendjes, blijkt uit onderzoek. Hoe kun je als professional verantwoord omgaan met schermtijd en deze als het nodig is reduceren? Pedagoog Krista Okma geeft tips.
Steeds vaker en steeds langer zitten kinderen achter een beeldscherm, zoals een telefoon en tablet. Uit onderzoek door cyberbeveiliger Norton, onder 7.000 mensen in tien verschillende landen, blijkt dat kinderen gemiddeld ruim twee en een half uur per dag doorbrengen achter een scherm, terwijl ze net geen twee uur per dag buitenspelen.
Terwijl dat buitenspelen juist zo belangrijk is, benadrukt pedagoog Krista Okma. ‘Het klopt dat de schermtijd steeds verder toe neemt en je kunt je tijd maar een keer besteden, dit gaat dus automatisch af van andere activiteiten. Vooral jonge kinderen leren nog maar weinig van een scherm en vooral van dingen in de buitenwereld: hoe dingen ruiken, voelen, bewegen. Bovendien is het ook belangrijk dat ze genoeg slapen om alle indrukken van een dag te verwerken. Het is dus belangrijk dat de tijd op een scherm goed in balans is met de tijd dat kinderen in de ‘echte wereld’ spelen en ontdekken.’
Juist in de ‘echte wereld’ leren kinderen essentiële vaardigheden. ‘Hoe je dingen kunt delen, samen kunt spelen, ruzie maakt, het ook weer oplost, hoe het eruit ziet als iemand boos kijkt of verdrietig, dat je elkaar dan kunt troosten. Allemaal heel belangrijke vaardigheden waar kinderen nu en straks niet zonder kunnen. Van het maken van een echte puzzel of spelen met een blokkendoos ontwikkelen kinderen hun motoriek, en dat is anders dan het klikken op een schermpje. Van klimmen in het rek leer je hoe je lijf werkt en wat je ermee kunt (grove motoriek). Et cetera.’
Er wordt nog vaak gedacht dat kinderen leren van een scherm. Onterecht, vindt Okma. ‘Het spelen op een scherm is leuk en zorgt voor vermaak, maar jonge kinderen leren hier niet of nauwelijks iets van. Het leren gebeurt daarbuiten. Uit onderzoek blijkt dat ouders soms overschatten wat jonge kinderen leren van een scherm. Ze denken bijvoorbeeld dat jonge kinderen dingen leren van het zelfstandig naar YouTube-filmpjes kijken, terwijl dit niet zo is.’
Nederlandse kinderen zijn gemiddeld tien jaar oud wanneer ze hun eerste telefoon of tablet krijgen. Maar van de vijf- tot tienjarigen heeft de helft al een eigen smartphone, blijkt uit het onderzoek. Het moeilijke is dat ouders van nu zelf vaak niet zijn opgegroeid met schermen en moeten daarom zelf de regels bepalen voor het gebruik ervan. Meer dan de helft van de ondervraagde ouders geeft toe zelf ook te veel online te zijn.
Hoe geef je als professional toch het goede voorbeeld? Mediawijzer.net ontwikkelde de MediaDiamant, een soort schijf van vijf voor mediaopvoeding. Okma ligt de vijf pijlers toe.